Ρήξη πετάλου

Το πέταλο των στροφέων είναι ένα σύμπλεγμα τεσσάρων μυών του ώμου, οι οποίοι ελέγχουν τις στροφικές κινήσεις του ώμου και ανυψώνουν το βραχιόνιο, αλλά συμμετέχουν και σε άλλες κινήσεις του άνω άκρου. Πολύς λόγος έχει γίνει στην παγκόσμια ιατρική κοινότητα για τις ακριβείς λειτουργίες των μυών αυτών. Σε γενικά πλαίσια, φαίνεται πολλές φορές να λειτουργούν σαν ένα σύνολο και άλλες φορές να λειτουργεί ο κάθε μυς ξεχωριστά. Το πέταλο των στροφέων ξεκινά και πορεύεται κατά μήκος της ωμοπλάτης και καταλήγει στην κεφαλή του βραχιονίου οστού. Με τον όρο ρήξη εννοείται η διακοπή της συνέχειας του τένοντα ή του μυός. Η κάθε ρήξη μπορεί να ταξινομηθεί ανάλογα με τον χρόνο (οξεία – χρόνια) και ανάλογα με την έκταση (ολική – μερική).

Οι μυς είναι οι παρακάτω:

Δυο φαινόμενα οδηγούν το πέταλο σε ρήξη. Το πιο σύνηθες είναι το τραυματικό, ενώ ακολουθεί ο χρόνιος εκφυλισμός του, με αποτέλεσμα τη ρήξη. Τραυματισμός μπορεί να προκληθεί από απότομη ανύψωση βάρους με τεντωμένο το χέρι, δυνατές ρίψεις στο επίπεδο πάνω απ’ το κεφάλι, πτώση με τεντωμένο χέρι όπου τα φορτία μεταφέρονται στον ώμο και γενικά κινήσεις με αντίσταση (τράβηγμα – σπρώξιμο, κ.ά.). Όσον αφορά τη δεύτερη κατηγορία της χρόνιας εκφύλισης, στον τένοντα παρατηρούνται γενικά εκφυλιστικά φαινόμενα τα οποία οφείλονται σε ενδεχόμενους παλαιούς τραυματισμούς ή καταπόνηση, με αποτέλεσμα την ατροφία του και τη σταδιακή ρήξη του.

Μπορεί η ρήξη να είναι ένα αυτόματο γεγονός το οποίο να φαντάζει περισσότερο τυχαίο αλλά πολλοί παράγοντες οδηγούν το πέταλο σε ρήξη. Σε γενικές γραμμές συγκεφαλαιώνονται ως εξής:

Για αθλητές

Γενικά

Συνήθως ο πάσχων αντιλαμβάνεται αμέσως τη ρήξη (ειδικά την πλήρη ρήξη). Αισθάνεται ένα «σκίσιμο» ή ένα δυνατό τράβηγμα στην περιοχή του ώμου με την συνοδεία ενός οξέος πόνου, ο οποίος ξεκινά αμέσως. Σε περιπτώσεις μερικής ρήξης μπορεί με τη συνοδεία πόνου να συνεχίσει τις δραστηριότητές του, αλλά σταδιακά ο οξύς πόνος θα γίνεται πιο έντονος χωρίς να ανακουφίζεται από την ξεκούραση. Σημαντικό στοιχείο είναι η ύπαρξη νυχτερινού πόνου ο οποίος δεν ανακουφίζεται από καμία στάση. Η κίνηση οδηγεί σε περαιτέρω πόνο με αδυναμία ανύψωσης του άνω άκρου ειδικά πάνω από το επίπεδο του ώμου. Επίσης παρατηρείται μια πρόσθια κλίση του ώμου. Ανάλογα την έκταση της ρήξης μπορεί ο ασθενής να αισθάνεται μερικά από τα παραπάνω συμπτώματα, γι’ αυτό είναι ιδιαίτερης σημασίας η διάκριση μεταξύ της τενοντίτιδας του υπερακανθίου.

Από τη λήψη ιστορικού και την αντικειμενική εξέταση μπορεί να φανεί η έκταση της βλάβης, αλλά πολλές φορές χρειάζεται η πιστοποίηση από μαγνητική τομογραφία και διαγνωστικό υπέρηχο, ειδικά σε χρόνιες βλάβες.

Η θεραπεία χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, τη συντηρητική και τη χειρουργική. Ο ορθοπεδικός θα προτείνει την κατάλληλη αντιμετώπιση ανάλογα κυρίως την έκταση της ρήξης.

Συντηρητική αντιμετώπιση

Οι περισσότερες ρήξεις μπορούν να θεραπευτούν συντηρητικά με τον συνδυασμό φαρμάκων, ξεκούρασης (αποφυγή συγκεκριμένων κινήσεων του ώμου, όπως ανύψωση πάνω από το επίπεδο του ώμου) και κατάλληλου φυσικοθεραπευτικού προγράμματος.

Συνίσταται η εφαρμογή του πρωτοκόλλου κρυοθεραπεία- ανάπαυση- περιορισμός κίνησης- ανάρρωπη θέση και στον ύπνο το τραυματισμένο χέρι βρίσκεται από πάνω. Το παραπάνω πρόγραμμα είναι πολύ σημαντικό να εφαρμοστεί ειδικά τις πρώτες 72 ώρες. Πρώτος στόχος είναι ο περιορισμός της φλεγμονής και η σταδιακή ένταξη εκκρεμοειδών κινήσεων χωρίς όμως την παρουσία πόνου. Είναι βασικό ο ασθενής να εκπαιδευτεί στην προφύλαξη του άκρου στις καθημερινές κινήσεις.

Αφού ξεπεραστεί η οξεία φάση και υποχωρήσει η φλεγμονή, ο ασθενής σταδιακά μπορεί να ενδυναμώσει προσεκτικά τους μυς του ώμου με την καθοδήγηση ειδικού φυσικοθεραπευτή και όχι αυθαίρετα.

Στη συνέχεια, ο ώμος τελειοποιείται και επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα με τη δύναμη, την ελαστικότητα και την αντοχή όλων τον μυών να επανέρχονται στο φυσιολογικό.

Τέλος, σε αθλητές είναι σημαντικό να υπάρξει και μια φάση σταδιακής επανένταξής του στο άθλημα με την επανεκπαίδευση της ιδιοδεκτικότητας να έχει θεμελιώδη ρόλο στην αποφυγή του επανατραυματισμού του.

Γενικά μέσα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον φυσικοθεραπευτή είναι τα εξής:

Taping
Μάλαξη
Χειροπρακτική (manual therapy)
ΤΕΝΣ
Βελονισμός
Πρόγραμμα ενδυνάμωσης
Ασκήσεις ελαστικότητας

Ο φυσικοθεραπευτής θα επιλέξει ποια από τις παραπάνω θεραπείες ενδείκνυται στην κάθε περίπτωση, ενώ να τονίσουμε ότι ο κάθε ασθενής και η κάθε ρήξη είναι διαφορετική οπότε το πρόγραμμα εξειδικεύεται.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Σε ολική ρήξη του πετάλου των στροφέων δεν υπάρχει αμφιβολία για τη μορφή της θεραπείας. Μοναδική θεραπεία είναι η αρθροσκοπική χειρουργική αντιμετώπιση με συρραφή του πετάλου.

Επίσης, η χειρουργική αντιμετώπιση προτείνεται στις παρακάτω περιπτώσεις:

Σε περίπτωση αποτυχίας της συντηρητικής θεραπείας (μετά από 6 βδομάδες θεραπείας).
Σε ασθενείς κάτω των 50 ετών.
Σε αθλητές.
Σε επαγγελματίες που χειρίζονται τα χέρια τους σε ακραίες θέσεις.

Στις πρώτες έξι βδομάδες μετά το χειρουργείο, η ωμική ζώνη είναι καθηλωμένη σε νάρθηκα και οι μόνες κινήσεις που επιτρέπονται είναι οι παθητικές κινήσεις τις οποίες τις πραγματοποιεί ο φυσικοθεραπευτής με καμία ενεργητική συμμετοχή του ασθενούς. Μετά το πέρας των έξι βδομάδων σταδιακά προσθέτουμε ενεργητικές κινήσεις ώστε να αυξήσουμε τη δύναμη και την ελαστικότητα της περιοχής.